Trong nhiều thập kỷ, USD là biểu tượng của sự an toàn và ổn định toàn cầu. Tuy nhiên, những biến động gần đây từ chính sách nội bộ Mỹ, cùng tình trạng tài khóa đáng lo ngại, đang khiến đồng bạc xanh mất dần sức hấp dẫn. Khi niềm tin lung lay, vai trò thống trị của USD không còn là điều chắc chắn — kéo theo đó là một loạt hệ lụy nghiêm trọng đối với tài chính toàn cầu.
Đồng USD, biểu tượng của sự ổn định trong suốt nhiều thập kỷ, đang đối mặt với thách thức chưa từng có khi niềm tin của giới đầu tư quốc tế bắt đầu lung lay. Từ giữa tháng 1/2025, chỉ số USD đã giảm hơn 9% so với rổ tiền tệ chủ chốt, trong đó gần 40% mức giảm đến từ ngày 1/4. Điều đáng chú ý là sự sụt giảm này xảy ra trong bối cảnh lợi suất trái phiếu kho bạc Mỹ kỳ hạn 10 năm tăng 0,2 điểm phần trăm — một hiện tượng ngược thường thấy và báo hiệu sự bất ổn sâu sắc.
Việc đồng bạc xanh suy yếu trong khi lợi suất tăng cao đã khiến thị trường tài chính thế giới trở nên lo ngại. Các nhà quản lý tài sản nước ngoài được cho là đang âm thầm rút khỏi USD, không còn xem đây là “tài sản trú ẩn an toàn” như trước. Trong khi USD vẫn là nền tảng của thương mại quốc tế, định giá hàng hóa và dự trữ ngoại hối, thì niềm tin vào thể chế Mỹ, đặc biệt dưới thời chính quyền Trump, đang bị xói mòn.
Chính sách khó lường, chuỗi cung ứng toàn cầu bị đứt gãy, lạm phát tăng cao và tiêu dùng suy giảm đang khiến nền kinh tế Mỹ đối mặt với nguy cơ suy thoái rõ rệt. Thêm vào đó, tình hình tài khóa cũng không mấy sáng sủa. Nợ ròng gần bằng 100% GDP, thâm hụt ngân sách duy trì ở mức cao kỷ lục 7%, và Quốc hội vẫn tiếp tục duyệt chi mà không có kế hoạch thu hẹp nợ. Ngân sách mới nhất, được thông qua vào ngày 10/4, dự kiến sẽ làm tăng thêm 5.800 tỷ USD thâm hụt trong vòng 10 năm tới.
Những động thái chính trị không rõ ràng như gây sức ép lên Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (FED), khả năng thay đổi lãnh đạo Fed khi nhiệm kỳ ông Powell kết thúc năm 2026, và xu hướng can thiệp vào các cơ quan độc lập khiến các chủ nợ nước ngoài cảm thấy bất an. Với hơn 8.500 tỷ USD trái phiếu kho bạc Mỹ do các nhà đầu tư quốc tế nắm giữ, bất kỳ làn sóng rút vốn nào cũng có thể tạo hiệu ứng dây chuyền, đe dọa hệ thống tài chính toàn cầu.
Nước Mỹ đang phải đối mặt với nhiệm vụ tái cấp vốn cho khoảng 9.000 tỷ USD nợ trong vòng một năm tới. Nếu các nhà đầu tư không còn mặn mà với trái phiếu chính phủ Mỹ, Washington có thể buộc phải cắt giảm phúc lợi xã hội, tăng thuế một cách chóng vánh hoặc đối mặt với nguy cơ vỡ nợ. Trong kịch bản tồi tệ nhất, thị trường tài chính có thể sụp đổ, các quỹ đầu cơ phá sản, kéo theo hệ quả nghiêm trọng trên toàn cầu.
Về phía FED, cơ quan này sẽ rơi vào thế tiến thoái lưỡng nan: hoặc hỗ trợ tài khóa để duy trì niềm tin trong nước, hoặc duy trì cam kết ổn định hệ thống tiền tệ quốc tế. Việc từ chối cứu trợ chính phủ có thể khiến Fed không còn khả năng cung cấp thanh khoản USD cho các ngân hàng trung ương nước ngoài — một công cụ từng cứu vãn các cuộc khủng hoảng trước đây.
Câu hỏi đặt ra là: nếu không phải USD, thì ai sẽ thay thế? Euro thiếu sự đồng bộ về tài chính; đồng Yên Nhật đi kèm với gánh nặng nợ công; Thụy Sĩ quá nhỏ; còn vàng và tiền mã hóa lại thiếu hậu thuẫn chính trị. Dù hệ thống dựa trên USD còn nhiều khiếm khuyết, nhưng vẫn là cột trụ của kinh tế toàn cầu. Khi trụ cột ấy lung lay, cả thế giới sẽ cảm nhận được hậu quả.
Trong bối cảnh bất ổn địa chính trị và kinh tế toàn cầu, USD suy yếu không còn là câu chuyện riêng của Mỹ. Đó là lời cảnh báo cho toàn thế giới về sự cần thiết của việc đa dạng hóa dự trữ, gia cố thể chế kinh tế nội địa, và chuẩn bị cho một trật tự tài chính mới – nơi mà niềm tin trở thành đồng tiền mạnh nhất.
