Trong cuộc phỏng vấn mới với Les Echos, Tổng thống Pháp Emmanuel Macron cảnh báo khả năng châu Âu sẽ áp thuế đối với hàng hóa Trung Quốc “trong những tháng tới” nếu Bắc Kinh không có phản ứng thích hợp về mức thặng dư thương mại ngày càng mất cân bằng. Tuyên bố này đánh dấu một bước chuyển mạnh trong lập trường của EU, làm dấy lên lo ngại về nguy cơ hình thành một cuộc chiến thương mại mới giữa hai nền kinh tế lớn.
Macron cảnh báo áp thuế quan trong những tháng tới
Tổng thống Emmanuel Macron cho biết ông đã gửi thông điệp rõ ràng tới phía Trung Quốc trong các cuộc trao đổi gần đây: nếu Trung Quốc không điều chỉnh cách tiếp cận thương mại và tiếp tục duy trì mức thặng dư quá lớn, EU sẽ buộc phải hành động theo hướng mạnh mẽ tương tự Mỹ. Điều đáng chú ý là Macron nhấn mạnh mốc thời gian “trong những tháng tới”, cho thấy sự cấp bách trong việc đưa ra các biện pháp phòng vệ thương mại.
Macron cho rằng thặng dư thương mại khổng lồ của Trung Quốc với châu Âu là không bền vững, đồng thời nhấn mạnh việc Trung Quốc giảm nhập khẩu từ EU đang “giết chết chính khách hàng của mình”. Quan điểm này phản ánh lo ngại ngày càng tăng tại châu Âu về sức ép cạnh tranh từ hàng hóa giá rẻ của Trung Quốc, đặc biệt trong các ngành công nghiệp chiến lược như ô tô điện, năng lượng tái tạo và thiết bị công nghệ.
Bối cảnh: EU – Trung Quốc và cán cân thương mại mất cân đối
Trước lời cảnh báo của Macron, cán cân thương mại hàng hóa giữa EU và Trung Quốc đã đối mặt với tình trạng mất cân đối nghiêm trọng. Thâm hụt thương mại của EU với Trung Quốc đã tăng gần 60% kể từ năm 2019, chủ yếu do lượng hàng hóa giá rẻ tràn vào thị trường châu Âu, trong khi ngược lại lượng hàng hóa châu Âu xuất sang Trung Quốc sụt giảm.
Sự mất cân đối này khiến nhiều quốc gia châu Âu lo ngại về khả năng duy trì năng lực cạnh tranh của các ngành sản xuất trong nước. Trung Quốc cũng đang bám đuổi quyết liệt thị trường ô tô châu Âu, một trong những trụ cột kinh tế của khu vực.
Macron cho rằng việc Trung Quốc giảm nhập khẩu từ EU trong khi tiếp tục đẩy mạnh xuất khẩu vào thị trường này sẽ làm tổn hại nghiêm trọng tới mối quan hệ thương mại song phương và buộc EU phải tự bảo vệ mình.
Châu Âu liệu có thống nhất được một lập trường chung?
Dù Pháp thể hiện lập trường cứng rắn, EU không phải là một thể thống nhất trong vấn đề thương mại. Macron thừa nhận sự phân mảnh chính trị và kinh tế của Eurozone khiến việc đưa ra một mặt trận đồng nhất trở nên cực kỳ khó khăn, đặc biệt khi nhiều quốc gia châu Âu ngay lập tức phản đối thuế quan kiểu Mỹ.
Một số quốc gia EU phụ thuộc lớn vào xuất khẩu sang Trung Quốc hoặc lo ngại căng thẳng leo thang có thể gây thiệt hại cho doanh nghiệp trong nước. Điều này khiến khả năng EU áp thuế lên Trung Quốc tuy có cơ sở nhưng vẫn chịu ảnh hưởng mạnh từ các tính toán chính trị nội bộ.
Ảnh hưởng đến thương mại toàn cầu: tín hiệu cho một giai đoạn đối đầu mới?
Bối cảnh hiện tại cho thấy một xu hướng rõ rệt: mô hình thương mại toàn cầu đang thay đổi dưới tác động của các chính sách mang tính bảo hộ.
Hoa Kỳ đã thực hiện các biện pháp mạnh tay đối với hàng hóa Trung Quốc trong nhiều năm, và việc một cường quốc khác như EU xem xét bước đi tương tự sẽ làm gia tăng nguy cơ hình thành một làn sóng thuế quan mới.
Điều này có thể dẫn đến: sự phân mảnh sâu hơn của chuỗi cung ứng toàn cầu, gia tăng căng thẳng địa chính trị, thay đổi dòng chảy thương mại giữa các châu lục, áp lực lớn lên các doanh nghiệp phụ thuộc vào nguồn cung giá rẻ từ Trung Quốc.
Các nhà quan sát nhận định rằng thế giới có thể đang bước vào giai đoạn các nền kinh tế lớn cạnh tranh gay gắt không chỉ với Mỹ, mà với cả nhau như trong trường hợp EU và Trung Quốc.
Thị trường ô tô và hàng hóa công nghệ: điểm nóng xung đột
Một trong những lĩnh vực bị ảnh hưởng mạnh nhất là thị trường xe điện và công nghệ. Hàng loạt hãng xe Trung Quốc đang mở rộng thị phần tại châu Âu nhờ giá thành cạnh tranh, khiến các hãng xe châu Âu gặp áp lực nghiêm trọng.
Việc Bắc Kinh tiếp tục trợ cấp mạnh tay cho các doanh nghiệp quốc nội khiến EU lo ngại thị trường bị bóp méo, từ đó cần phải áp dụng biện pháp điều chỉnh như thuế quan hoặc điều tra chống bán phá giá.
Nhận định thị trường và tác động đối với nhà đầu tư
1. Tác động lên thị trường chứng khoán
Căng thẳng thương mại EU – Trung Quốc có thể gây biến động mạnh cho các nhóm ngành như: xe điện, sản xuất pin, công nghệ cao, hóa chất và thiết bị công nghiệp.
Các doanh nghiệp châu Âu đối mặt với cạnh tranh trực tiếp từ Trung Quốc có thể được hưởng lợi nếu EU áp thuế. Ngược lại, các công ty có chuỗi cung ứng phụ thuộc vào Trung Quốc có thể chịu rủi ro chi phí tăng.
2. Tác động lên thị trường hàng hóa
Các chính sách thuế quan luôn có khả năng gây ảnh hưởng giá cả hàng hóa, đặc biệt là các sản phẩm công nghệ và linh kiện công nghiệp. Chi phí sản xuất tăng có thể khiến lợi nhuận doanh nghiệp co lại.
3. Tác động lên thị trường ngoại hối
Bất kỳ dấu hiệu leo thang căng thẳng nào trong thương mại toàn cầu đều có thể thúc đẩy dòng tiền tìm đến tài sản trú ẩn như USD, CHF hoặc JPY. Đồng EUR có thể chịu áp lực giảm nếu rủi ro kinh tế khu vực gia tăng.
4. Lời khuyên dành cho nhà đầu tư
- Theo dõi chặt chẽ các tín hiệu từ EU về thuế quan hoặc điều tra chống bán phá giá.
- Xem xét lại danh mục đầu tư nếu có tỷ trọng lớn các doanh nghiệp phụ thuộc vào nhập khẩu từ Trung Quốc.
- Ưu tiên các doanh nghiệp sản xuất nội địa hoặc ít chịu rủi ro chuỗi cung ứng.
- Cẩn trọng với biến động ngắn hạn nhưng nhận diện cơ hội dài hạn trong các ngành được bảo hộ.
Kết luận
Tuyên bố cứng rắn của Tổng thống Emmanuel Macron về khả năng áp thuế lên hàng hóa Trung Quốc là một dấu mốc quan trọng, báo hiệu châu Âu có thể đang dịch chuyển sang lập trường thương mại quyết liệt hơn. Trong bối cảnh thâm hụt thương mại tăng mạnh và các ngành công nghiệp chiến lược chịu áp lực, EU nhiều khả năng sẽ phải đưa ra biện pháp phòng vệ.
Tuy nhiên, khả năng đạt được đồng thuận trong nội khối vẫn là một thách thức lớn. Diễn biến tiếp theo của sự kiện này sẽ ảnh hưởng sâu rộng đến thị trường chứng khoán, hàng hóa và ngoại hối trong thời gian tới.
Theo dõi thông tin và phân tích chuyên sâu tại Cafe Traders để cập nhật diễn biến mới nhất về thị trường tài chính toàn thế giới.
Thông tin trong bài viết chỉ mang tính chất tham khảo, không được xem là lời khuyên đầu tư. Nhà đầu tư nên cân nhắc tình hình tài chính cá nhân và tư vấn chuyên môn trước khi đưa ra quyết định.
